Ölçme Sistemi Elemanları
Sensör (Algılayıcı): Fiziksel bir giriş büyüklüğünü genellikle bir voltaj olarak çıktıya dönüştüren birimdir.
Sinyal İşleyici: Sensörden alınan sinyali okunabilecek ve kullanılabilecek hale dönüştüren birimdir.
Gösterge (Kaydedici): Sinyal çıktısının görüntülendiği veya kaydedildiği birimdir.
Ölçme Sistemi Örnekleri
Örneğin termometrelerde termokupul isimli sensörden gelen voltaj yükseltilir. Daha sonra analogtan sayısala çevrilen sinyal göstergeye verilir.
Benzer şekilde alarm sistemlerinde de sensör ve sinyal işleyiciden gelen değere göre anahtarlama elemanı tetiklenmektedir.
Konum Ölçümü
Potansiyometre (Ayarlı Direnç)
Reosta (Yüksek akımlı devrelerde kullanılan potansiyometre)
Yakınlık Sensörü
Sınır Anahtarı
Dijital Optik Kodlayıcı
LVDT (Doğrusal Değişken Diferansiyel Transformatör)
Hız Ölçümü
Konum ölçümü ile sağlanır.
Takometre (Devir Ölçer)
Konumdaki değişim zamana bölünerek hız değeri bulunur.
İvme Ölçümü
Akselerometre (İvme Ölçer)
Akselerometrelerde "Strain Gage (Gerilme Ölçer)" kullanılır.
"Piezo Elektrik" kullanılarak basınç değeri elektrik voltajına dönüştürülür.
Titreşim Ölçümü
İvme ölçümü ile sağlanır.
Akselerometre sadece eksen yönündeki titreşimleri algılayacak şekilde sisteme bağlanır.
Eksene dik titreşimler akselerometreyi etkilememelidir.
İvme ölçerin çalışması, titreşimi ölçülecek cisme bağlanan ilave kütlenin atalet etkisine dayanır.
İlave kütle, yay ve damper vasıtasıyla bağlanır.
Yapı ivmelendiğinde, ivme ölçer gövdesi ile ilave kütle arasında izafi hareket oluşur.
Bu izafi hareket ise "Yer Değiştirme Transduseri" ile algılanır.
Gerilme Ölçümü
Strain Gage (Gerilme Ölçer)
Şekil değiştirme ölçümü de gerilme ölçümü ile sağlanır.
Kuvvet Ölçümü
Loadcell (Yük Hücresi)
Yük hücreleri, birden çok strain gage yapısından meydana gelir.
Örneğin S-Tipi yük hücresi
Sıcaklık Ölçümü
Termometre (Sıcaklık Ölçer)
Civalı termometreler, civa hacminin değişimi prensibine göre çalışır.
Bimetal termometreler, metal çiftinin uzaması prensibine göre çalışır.
Isı Ölçümü
Kalorimetre (Isı Ölçer)
Basınç Ölçümü
Manometre (Basınç Ölçer)
"U Tipi Manometre", akışkan ve gaz basınçlarının ölçümünde kullanılır.
"Bourdan Tipi Manometre", elastik elemanlardaki şekil değişiminin ölçümü ilkesiyle çalışır.
Akış Ölçümü
Venturimetre (Debi Ölçer)
Pitot tüpleri ile sıvı hızı ölçülür.
Menfez, lüle, venturimetre, savak veya dar kesitli cihaz gibi yapılarla sıvı miktarı ölçülür.
Basınç ve enerji değişimi ölçülerek de debinin ölçümü sağlanır.