Mekanik Hesap Makinesi: FACIT

FACIT ismini üretildiği şirketten alıyor. 1922'de İsveç'te kurulan şirket uzun yıllar daktilo ve mekanik ofis makineleri üretmiş. Ürettiği hesap makineleri ülkemizde de yaygın olarak kullanılmış. Daha sonra Ericsson tarafından satın alınan şirket, sayısal hesap makinelerinin yaygınlaşmasıyla kapatılmış.

80'li yıllarda Türkiye'de pek çok esnaf bu hesap makinelerini kullanmış. Ben de bu yıllarda babamın kullandığı makineyi incelemek istedim. FACIT oldukça ağır ve sağlam, görünüşü de daktiloyu andıran bir makine. İncelediğim FACIT, "Kollu FACIT" olarak adlandırılan modelin gelişmişi. Üzerinde elle çevrilen kol yerine bir elektrik motoru bulunuyor. 220 volta bağlanarak çalışan cihaz, kısa sürede 4 işlem hesabı yapabiliyor. Çalışırken de nokta vuruşlu yazıcı sesine benzer bir ses çıkarıyor.

Cihazın üst kısmında mekanik gösterge, alt kısmında da tuş takımı bulunuyor. Burada dikkatimi çeken şey sayıların yerleşimi oldu. Rakamlar sol - üst - sağ sıralaması ile yerleştirilirken, sıfır için tuş takımının ortası tercih edilmiş.

YouTube'taki videolardan öğrendiğim kadarıyla makine ile karmaşık matematik işlemleri de yapılabiliyor. Bu videolarda bazı FACIT modellerinin sıfıra bölme işlemi ile bozulduğu, sonsuz döngüye girdiği söyleniyor. Açıkçası incelediğim makinede bunu yapmak istemedim. Ayrıca son modellerde bu durum için bazı önlemler alınmış. Programlama terimleriyle anlatmak gerekirse söz konusu modellerde DivisionByZeroException'ı için mekanik bir try - catch yapısı var.