Konuşmacı Tanıma Sistemi (Danışman: Doç. Dr. Nursel Yalçın)

Adli bilişim süreçlerinde konuşma sesi kayıtları olayın çözümlenmesi konusunda önemli bir delil teşkil etmektedir.

Bu doğrultuda, çalışma kapsamında konuşmacı tanıma sistemi gerçeklemesi ve doğruluğu artırmak amacıyla konuşma sesinin iyileştirmesi ile ilgili olarak araştırma ve yazılım geliştirme süreçleri değerlendirilmiştir. Problem durumu / Konunun tanımı Çevresel ses ve gürültü içeren konuşma kayıtlarının incelenmesi süreci özellikle adli olayların çözümünde önemlidir. Günümüzde giderek artan suç ve suçlularla birlikte söz konusu suçların nitelikleri de değişmektedir. Bilgisayar teknolojisinin ileri seviyelere ulaşması ve bununla birlikte akıllı telefon kullanımının yaygınlaşması ile birlikte ses iletişimi ile işlenen suçlarda artış gözlenmektedir. Ayrıca kayıtlı seslerin, maddi gerçeği ortaya koymak açısından kanıt olarak değerlendirilme zorunluluğu da kendini hissettirmektedir.

Bu çalışmada, çevresel ses ve gürültülü barındıran ses kayıtlarının konuşma sesi dışındaki seslerden ayrıştırılarak iyileştirilmesi ve yüksek doğrulukta konuşmacı tanıma sağlanması hedeflenmektedir. Adli süreçlerde kullanılan ses iyileştirme yazılımlarının önemli bir kısmında bu işlemi gerçek zamanlı olarak gerçekleştirememekte, öyle olsa dahi yüksek doğrulukta sonuç sunmamaktadır. Sonuçta adli bilişim açısından daha anlaşılır ses kayıtlarına ulaşılması amaçlanmaktadır.

Konuşmacı tanıma ve ses iyileştirme genel olarak tüm adli bilişim süreçlerinde kullanılmaktadır. Çoğu durumda ses kayıtları elde edilen mevcut tek delil olabilmektedir. Konuşma ve konuşmacı tanıma yazılımları ile işlenen suçun faillerinin bulunmasında önemli bir ilerleme sağlanmaktadır. Ses kayıtlarında ilgili karakteristik özellikler yardımıyla çeşitli analiz teknikleri geliştirilmektedir. Günümüzde bu teknik ve yöntemlerin uygulanmasıyla terör eylemleri, cinayetler, kaçırma, tehdit, şantaj, tecavüz, organize suçlar ve telefonla rahatsız etme gibi olaylar aydınlatılabilmektedir.

Çalışma kapsamında adli amaçlı olarak uygun yapılandırma ve yapay sinir ağı modeli kullanıldığı varsayılmaktadır. Adli olaylarla ilgili gerçek ses kayıtları edinilerek daha yüksek doğrulukta konuşma sesi iyileştirme ve konuşmacı tanıma sağlanacağı öngörülmektedir.

Ses işleme ile ilgili çalışmalarda birçok mühendislik disiplini hakkında yeterli seviyede bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Ayrıca sesbilim ve konuşma fizyolojisi ile ilişkili sağlık bilimleri kapsamında konuyla ilgili bilgi edinilmelidir. Bu konuda detaylı kaynak miktarındaki sınırlamalar ve kişisel veri kapsamında olan ses verisinin işlenmesi hususundaki hukuki süreçler çalışma sürecini zorlaştırmaktadır. İnternet ortamında ücretsiz olarak edinilebilecek ses ve konuşma işleme ile ilgili veri setleri diğer alanlardaki veri setlerine göre çok sınırlıdır.

Konuşma iyileştirme, konuşma sesi sinyalinin gürültü ve çevresel ses bileşenlerinden ayrıştırılarak daha anlaşılır veri elde edilmesidir. Konuşmacı tanıma, konuşma sesi sinyali ile ilgili kişi özelinde ayırt edici özellikleri kullanarak kişi tanıma sürecidir.